سر گذ شت پر ماجرا و پر فراز و نشیب دکترمحمد امین ریاحی،کتاب تاریخ خوی، وشهرخوی

من در یازده خرداد  1302 در شهر خوی متولد شدم .تحصیلات ابتدایی را در دبستان خسروی و دوره اول

دبیرستان را در دبیرستان خسروی گذرراندم در سوم شهریور 1320 سپاهیان روس و انگلیس ایران را

اشغال کردند.دوره تیره روزی دیر باز ملت و کشور ما آغاز شد .در آن روز من دانش آموز کم سن و سالی

بودم که نیمه اول دبیرستان تازه تمام کرده بودم  .مدارس در هم ریخت و من در آن سال مجبور به ترک

تحصیل شدم . برای سر گرمی و تسلی خود کار جمع آوری اطلاعاتی را درباره گذشته شهر خود آغاز کردم

.از سال بعد که برای ادامه تحصیل  به تهران آمدم.با دسترسی به کتابخانه های پایتخت  به تکمیل یاد

داشت ها پرداختم  کاری که درست 5 سال وقت گرفت .نخستین مشوق من مادرم بود  آن فرشته مهر و

شفقت و فضیلت  و بزرگواری و فداکاری که هر چه دارم از او دارم .پدرم هم که اهل تاریخ و ادب بود با

حافظه نیرومندش دیده ها وشنیده های عمر 77 ساله اش را بیان می کرد و ازدوستان هم سن وسالش می

خواست که خاطرات خود را برای من باز گو یند . بتدریج وقتی دوستان و همشهر یان از نیت من آگاهی

یافتند  هرکس از دور و نزد یک به یاری من شتافتند و با دادن عکس ها  وسند ها وخاطرات خودو نسخه

های خطی وراهنمایی منابع سهمی دراین کار یافتند .نخستین تحریر این کتاب تاریخ خوی بعد از 20 سال

تکمیل و آماده  چاپ گردید  درسال 1340 قرارچاپ ان با انجمن آثار ملی گذاشته شد . اما ماموریت فر

هنگی من به خارج از کشوروقفه در کار انداخت  سفر من 5 سال طول کشید .در آن مدت با جستجو در

کتابخانه ها وبایگانی های اسناد منابع دیگری به دست آوردم و تجدید نظر در کتاب را لازم دیدم وکاررا از

سر گرفتم و به تکمیل آن  پرداختم .این بار مشکلی بزرگتر پیش آمد.در موج خیز حواد ث قسمتی از اوراق

پاکنویس شده ویادداشت ها و منابعی که در طی سالها فراهم امده بودو جزو سایر اوراقی که حاصل یک

عمرمطالعه و تحقیق و مواد اولیه چند کتاب دیگر بود  از دست رفت و دیگر به دست نیامد .در آن حال

دلتنگی و نومیدی دوستان و همشهری من که یک عمر چشم به راه انتشار تاریخ خوی دوخته بودند وحالا

بی خبر از بلایی که بر سر کتاب آمده بود  در دل خود مرا به گناه مسامحه و تاخیر در چاپ کتاب ملامت می

کردند به هزار لطف گله امیزعتاب آلود تسریع درچاپ کتاب را از من می خواستند . بناچار همه کار های

دیگررا کنار نهادم وازنو به تکمیل این کتاب پرداختم .با این مقدمات کاری را که در نوبهار جوانی آغاز

کرده بودم در خزان پیری بدین صورت به دست خواستاران آن می سپارم .بدین وسیله از محضر فیض

بخش دانشمندان بزرگ که در این امر مرا یاری نموده اند سپاسگزارم.نیک مرد ایراندوست، سید ابراهیم

علوی، محمد رضا پارسا، اسماعیل ریاضی، عباس زریاب خویی، محمدعلی کریم زاده تبریزی، دکترعلی

امینی خویی،  یحیی ذکا.