مسجد  ذهبیه خوی

بقعه ی ذهبیه یا ذهبی مسجد یا قرمیزی مسجد در جوار شمالی کوچه کامران در شهرستان خوی واقع است .ساختمان بقعه دارای دو درب اصلی می باشد دربی چهار لنگه ی آهنی به حیاط ساختمان باز می شود  ودرب چوبی کهن که  به راهروی سر پوشیده باز شده وپس از راهرو به صحن اصلی بقعه که قبر 6 نفر از اقطاب ذهبیه در آن مدفونند منتهی می شود برای همه آنها یک ضریح  بزرگ ساخته اند که به خاک سپرده شدگان به ترتیب عبارتند از:

1- عبد الکریم رایض الدین ،اعجوبه زنجانی (متوفی 1299ه ق)

2-پرویز خان سلماسی ،صفیر العارفین(متوفی1336ه ق)

3-محمد علی خان پسیان ،ملقب به کاشف الاسرار ،رئیس ذهبیه تبریز (متوفی 1305)

4--خسرو خان فرزند پرویز خان صدقیانی

5--شریف الدین خان ،فرزند خسرو خان ،نوه ی پرویز خان

6--شمس الدین پرویز ، فرزند خسرو خان (متوفی 1400ه  ق )مولف کتاب تذ کره الاولیا ءکه کرامات زیادی از از پرویزخان صدقیانی در این کتاب مسطور است ساختمان بقعه در دو طبقه احداث شده که در طبقه ی پایین قبرهای سلسله ی ذهبیه وبا محوّطه ای در کنار آن که محل عبادت می باشد قرار دارد ودر طبقه ی بالا محل اقطاب ذهبیه وکتابخانه ی آنها بوده است که سقفی شیروانی گنبدی شکل آن را پوشانده است.از شکل ظاهری ساختمان چنان بر می آید که قبل از دوره ی قاجار ویا بعد از آن  باشد بنا فاقد هرگونه تزیینات بوده وفقط تاقچه هایی با گچ کاری ساده در دیوار هایش قرار گرفته که عکس بزرگان ذهبیه در آن ها جای گرفته است ودر سر در درب چوبی ساختمان ،لوحه ای از سنگ  مرمر کرمی رنگ قرار گرفته که این مطالب در آن  نقش بسته است  ((مقبره ی حضرت رایض الدین اعجوبه وحضرت خان پرویز صفیر العارفین و روسای وقت سلسله ی جلیله ذهبیه آذربایجان وسایر اولیا ))میرزا عبد الکریم زنجانی ملقب به رایض الدین ومتخلص به اعجوبه متوفای 1299ه  ق مدفون در بقعه ی ذهبیه خوی  که بیش از 40 اثر به فارسی در عرفان از خود به جای گذاشته که اغلب  به چاب رسیده است که استاد کریم نیرومند محقق در کتاب عرفا وحکمای استان زنجان  شرحی بر حال این اعجوبه نوشته است .رایض الدین اعجوبه در عهد ناصرالدین شاه تعداد زیادی از سران وصاحبان منصب شهرهای خوی وارومیه وماکو وسلماس را مرید خویش ساخت که یکی از آنها  پرویز خان صدقیانی می باشد که  ملقب به صفیر العارفین پسر فرج الله خان برادر ابراهیم خان سر تیپ وپسر حاجی اسماعیل لک از بزرگان ایل لک از قریه ی صدقیان سلماس بوده که به این سبب به صدقیانی شهرت دارد

صفیر العارفین :

غافل سلماسی پرویز خان فرزند فرج الله خان از بزرگان ایل لک سلماس بوده از کودکی به کسب علم اشتغال داشت تحت ارشاد رایض الدین اعجوبه به سیر وسلوک در عرفان پرداخت وپیوسته در تهذیب نفس می کوشید .در ار مراقبه وریاضت وتفکر به مقام والای در عرفان دست یافت .مریدان بسیار در گرد او جمع شدند وی از سوی عارف بزرگ جلال  الدین محمد مجد الا شراف به صفیر العارفین ملقب شد صفیر العارفین(پرویز خان )به علت یورش های اسماعیل سمیتگو(سیمگوویاسیمیتقو )وارامنه (جیلوها)وکشت وکشتار مسلمانان ،توسط آنها وبه الحاح مریدانش به خوی نقل مکان کردودرشهرستان دار المومنین خوی  در محله ی شهر خانه ای کرایه کرده ،مدت زمانی درآن مکان بوده ومدتی با حاجی نصرت لشکر به قریه ی قوردل( قوردیه   )رفته ومی گذرانید .در اندک مدتی فرزندش  خسرو خان ویک ماه بعد نوه اش شریف الدین خان در گذشتندوخودش در ماه ذیقعده همان سال چهره در نقاب خاک کشید .عمر این بنا را شفاها از قرن پنجم هجری قمری می دانند

آثارش:

1جواهر الکلام ومفتاح المرام در سیر وسلوک وبیان طریقت ذهبیه در 14جلد

2لوریه: شرحی بر بعضی اشعار مرات العارفین میرزا ابو القاسم ذهبی شیرازی ،مثنوی مختصر المراثی،وجیزه

3رساله القلوب

4رساله ی یوسفیه

پرویز خان  طبع شعر داشته ودر اشعارش گاهی ((غافل ))و زمانی ((صفیر)) تخلص میکرده ا ست  

این بنا در تادیخ 25 آبان 1387 با شماره ثبت 23610 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و مربوط به دوره قاجار می باشد .